Op de voorgaande pagina zijn een veelheid aan taken en verantwoordelijkheden beschreven die een operatieassistent heeft. Weet dat de opleiding tot operatieassistent een logische opbouw kent waarbij de taken en verantwoordelijkheden gaandeweg worden uitgebreid.
Tijdens de start van de opleiding werk je als omloop onder supervisie bij laag-complexe operaties en naar mate je verder komt bij de opleiding ga je zelfstandig omlopen en instrumenteren bij middelcomplexe en uiteindelijk hoogcomplexe operaties. In de rubriek Professional in opleiding kun je interviews lezen over de ervaringen van operatieassistenten die de opleiding volgen.
Every winner was once a beginner. Er zijn 2 opleidingsvarianten mogelijk om operatieassistent te worden. Het is mogelijk om de CZO opleidingsvariant te volgen of de gecombineerde HBO opleiding verpleegkunde met operatieassistent genaamd: perioperatieve verpleegkunde.
Voor beide opleidingsvarianten geldt; de opleiding tot operatieassistent is een combinatie van werken en leren. Daarnaast is het bij beide opleidingsvarianten noodzakelijk om te solliciteren bij een ziekenhuis. Indien je niet wordt aangenomen bij een ziekenhuis is het niet mogelijk om de opleiding tot operatieassistent bij een onderwijsinstelling te volgen.
Er zijn echter ook verschillen tussen beide opleidingsvarianten. Deze zullen hieronder nader worden uitgelicht.
CZO opleidingsvariant
De CZO opleidingsvariant is beter bekend als de “inservice opleiding”. De CZO heeft de eisen beschreven waar de opleiding minimaal aan moet voldoen. Het betreft een driejarige opleiding werken en leren.
Om te starten met de CZO opleidingsvariant is het noodzakelijk om te solliciteren bij een ziekenhuis. Zodra je wordt aangenomen voor een opleidingsplek tot operatieassistent wordt je door het ziekenhuis ingeschreven voor de opleiding bij de opleidingsinstelling waar het ziekenhuis mee samenwerkt.
Het onderwijs bij de opleidingsinstelling wordt aangeboden op een niveau dat vergelijkbaar is met een hbo-bacheloropleiding. Aan het einde van de opleiding krijg je echter een CZO diploma. Dit is geen erkend HBO diploma.
Om toegelaten te worden tot deze opleiding moet je minimaal een havo diploma of een MBO niveau 4 diploma hebben. Veelal wordt een minimumleeftijd aangehouden van 17 jaar oud. Soms worden door een ziekenhuis aanvullende eisen gesteld zoals een diploma met exacte vakken of een N&G profiel.
De opleiding start vaak twee keer per jaar. De startdata verschillen per ziekenhuis en per opleidingsinstelling. Op de vacaturepagina’s van de ziekenhuizen kun je vaak meer informatie vinden over de opleidingsplekken. Tips voor de sollicitatie worden op een volgende pagina beschreven.
De opbouw van de opleiding verschilt enigszins tussen de verschillende opleidingsinstellingen. Sommige opleidingsinstellingen beginnen met een 4 maanden durende Beroeps Voorbereidende Periode (BVP). Andere opleidingsinstellingen kiezen ervoor werken en leren te verdelen zodat studenten eerder starten in de praktijk.
Tijdens de BVP of het eerste jaar (afhankelijk van de opleidingsinstelling) doe je voornamelijk theoretische kennis op over de basis van het werk als operatieassistent.
Dit omvat vakken als anatomie, fysiologie, ziekteleer, operatieve zorg en technieken en anesthesiologische zorg en technieken. Je leest het goed. Je krijgt les in anesthesiologische zorg en technieken. Sterker nog, de opleiding start vaak gezamenlijk in 1 groep. Het werk van beide beroepsgroepen is erg verschillend maar daarnaast ook zo met elkaar verweven dat het belangrijk is om kennis en kunde te hebben van elkaars professie.
Uiteraard komt ook het praktische onderwijs veel aan bod. Steriliteit, handhygiëne, basis vaardigheden zoals steriele jas dichtknopen of aantrekken, steriele netten openen, steriele handschoenen aantrekken, het aanleggen van een wonddrukverband, het gebruiken van apparatuur zoals diathermie en bloedleegteapparatuur en nog veel meer.
Veel medische terminologie wordt vanwege de eenduidigheid in het Latijns of Grieks geschreven of gesproken op de operatiekamer (en in het ziekenhuis). Tijdens de eerste periode maak je een start met het leren van deze “vreemde oude talen”. Ook is er een verplichte rekentoets.
Tijdens het eerste, tweede en derde studiejaar volg je afwisselend een aantal weken school op de opleidingsinstelling afgewisseld met de praktijk in het ziekenhuis waar je bent aangenomen. In het ziekenhuis zullen er naast het werken op de operatiekamer ook stages worden ingeroosterd op afdelingen die affiniteit hebben met de operatiekamer. Hierbij kun je onder andere denken aan de SEH, verkoever, radiologie.
In het begin zal er verhoudingsgewijs meer onderwijs worden geboden op de opleidingsinstelling ten opzichte van het werken op de operatiekamer. Naar mate de opleiding vordert zal dit verschuiven naar minder tijd op de opleiding maar meer in het ziekenhuis op de operatiekamer.
Aangezien het geen officiële HBO opleiding is kun je geen studiefinanciering aanvragen voor de CZO opleiding. Daarentegen krijg je vanuit het ziekenhuis een vergoeding/salaris.
- Indien je al een zorgopleiding hebt afgerond en werkzaam bent in de gezondheidszorg is het soms mogelijk dat je startsalaris gelijk is aan je eerder verdiende loon.
- Zonder de vooropleiding in de zorg wordt je meestal ingeschaald volgens de CAO Ziekenhuizen (BVP en leerlingschalen).
HBO opleidingsvariant (perioperatieve verpleegkunde)
Daarnaast is er de mogelijkheid om een perioperatieve verpleegkunde opleiding te volgen aan een HBO-instelling. Je wordt tijdens deze opleiding opgeleid tot verpleegkundige én operatieassistent. Na afronding van deze studie behaal je dus twee diploma’s.
Er zijn vier opleidinginstellingen waar je deze opleiding kunt volgen. Afhankelijk van de opleidingsinstelling duurt deze opleiding 4 tot 5 jaar. Ook de toelatingsvoorwaarden en selectieprocedure verschilt per opleidingsinstelling.
Aangezien deze opleiding wel aan de officiële HBO eisen voldoet die zijn gesteld door de rijksoverheid is het bij deze opleidingsvariant wel mogelijk om studiefinanciering aan te vragen.
Andere voordelen zijn het behalen van een officieel HBO diploma wat gunstig is om je werk-/ denkniveau aan te tonen mocht je door willen groeien naar een functie buiten het operatiecomplex. Ook het behalen van een diploma tot verpleegkundige vergroot aanzienlijk de carrieremogelijkheden ten opzichte van een CZO opleiding.
De opleiding perioperatieve verpleegkunde kun je volgen bij de volgende opleidingsinstellingen:
– Hogeschool van Amsterdam in Amsterdam (meer informatie)
– Fontys Hogeschool in Eindhoven (meer informatie)
– Saxion in Deventer/ Enschede (meer informatie)
– Zuyd Hogeschool in Heerlen (meer informatie)