Ga naar de inhoud

Henrieke – Operatieassistent met chirurgische vaardigheden

Henrieke is operatieassistent met chirurgische vaardigheden (OACV’er). Als operatieassistent bij de thoraxchirurgie van het Isala ziekenhuis in Zwolle haalt zij zelfstandig, door middel van een kijkoperatie (EVAH procedure), een ader uit het been (VSM) of een slagader uit de onderarm (arteria radialis). Deze (slag)ader wordt gebruikt bij een omleidingsoperatie (bypass) voor een verbeterde doorbloeding van het hart.

Beginjaren en Opleiding

Na het afronden van haar middelbare school met een HAVO diploma in 1989, wist Henrieke niet precies wat zij wilde doen. Door een vriendin van haar zus, die operatieassistent was, raakt Henrieke geïnteresseerd in het beroep. Henrieke solliciteert en wordt aangenomen bij een ziekenhuis in Zwolle, dicht bij haar woonplaats.

Nadat Henrieke drie jaar heeft gewerkt als operatieassistent wil zij zich verder ontwikkelen. Henrieke droomt van een carrière als dierenarts. Helaas bood het CZO diploma, aangezien het geen erkende HBO opleiding is, geen directe toegang tot de universiteit. Henrieke moest aantonen, onder andere door toelatingstesten en het behalen van een aantal vwo certificaten, dat zij voldeed aan de instroomeisen voor een universitaire opleiding.
Uiteindelijk kreeg Henrieke toestemming en werd toegelaten tot de studie diergeneeskunde in Utrecht. Na 1,5 jaar studeren heeft zij toch besloten te stoppen met deze studie.

“Ik ontdekte dat de studie te theoretisch en wetenschappelijk was voor mij; ik wilde vooral opereren, een klein onderdeel van het werk als dierenarts.”

Terugkeer naar de Operatiekamer

Henrieke besloot weer te gaan werken op de operatiekamer als operatieassistent. Nadat zij was gestopt met de studie diergeneeskunde heeft zij eerst een periode in het AZU (tegenwoordig UMC Utrecht) gewerkt. Vanaf 1998 is Henrieke teruggekeerd naar het ziekenhuis in Zwolle. Vanaf dat moment is Henrieke zich steeds meer gaan specialiseren in de cardiothoracale chirurgie (operaties aan hart, longen en borstkas). In de diensten doet zij af en toe nog algemene chirurgie maar haar hoofdtaak ligt bij de cardiothoracale chirurgie.

De beginjaren als cardiothoracaal operatieassistent waren intensief maar bovenal erg leerzaam. In die tijd moest je als operatieassistent op de cardiothoracale chirurgie in Zwolle zowel instrumenteren als assisteren bij de operaties. Dat was flink doorwerken omdat je alleen met de chirurg aan tafel stond bij grote ingrepen. Heel soms moest een collega een steriele jas en handschoenen aantrekken (inwassen) om te ondersteunen. Tijdens deze periode is haar liefde voor het assisteren ontstaan. Assisteren vind Henrieke het leukste onderdeel van haar werk, leuker nog dan instrumenteren.

Opleiding en Specialisatie

Henrieke specialiseert zich verder binnen de cardiothoracale chirurgie. In de meeste ziekenhuizen wordt de (slag)ader die gebruikt wordt voor een bypass operatie aan het hart (CABG operatie) geopereerd door Physician Assistants (PA) of arts assistenten.

Bij het Isala ziekenhuis wordt dit gedaan door speciaal opgeleide operatieassistenten. Dit zorgt voor meer continuïteit. Physician assistants hebben bijvoorbeeld ook de verantwoordelijkheid voor de patiënten op de verpleegafdeling.
Arts assistenten zijn een aantal jaar in opleiding en zullen hun carrière vaak ergens anders vervolgen, ofwel er zijn regelmatig nieuwe arts assistenten die ingewerkt moeten worden om deze operatie uit te voeren.

In het begin was er wat scepsis bij de chirurgen zoals; kan een operatieassistent deze procedure goed uitvoeren, gaat de operatie niet veel langer duren als een operatieassistent dit uitvoert? Uiteraard is er sprake geweest van een learning curve maar al snel was de meerwaarde voor het ziekenhuis duidelijk.

Henrieke volgde de theoretische OACV-opleiding (Operatie Assistent Chirurgische Vaardigheden). Momenteel zijn er twaalf OACV’ers op de OK in het Isala ziekenhuis. De opleiding, aangeboden door het Wenckebach instituut te Groningen (voorheen door Fontys te Eindhoven), omvat acht maanden theorie. Hierbij is niet alleen aandacht is voor de anatomie, fysiologie en snijpractica. Ook de juridische kant van zelf opereren en bevoegd-/ en bekwaamheid komen aan bod. De praktische vaardigheden van de operatie leer je op de eigen werkplek.

Bij het Isala ziekenhuis worden zowel de ader (VSM) als de slagader (arteria radialis) met een kijkoperatie geoogst. Binnen de groep van twaalf OACV’ers zijn er slechts drie, waaronder Henrieke, die opgeleid zijn om de slagader operatie uit te voeren.

Het gebruik van de arteria radialis komt minder vaak voor en is daarnaast een ingreep met grotere risico’s. Indien de slagader te hoog wordt doorgenomen bestaat de kans dat de hand niet meer van bloed wordt voorzien en daardoor afsterft. Een delicate procedure dus. Tijdens de opleiding moet je minimaal 50 EVH procedures uitvoeren alvorens je deze zelfstandig mag oogsten. Na de opleiding moet je jaarlijks 20-30 operaties uitvoeren om bekwaam en bevoegd te blijven.

Missie in Egypte

In 2018 ging Henrieke mee op een missie naar Egypte. In het Isala werkte een cardiothoracaal chirurg met Egyptische roots. Deze chirurg gaat jaarlijks naar Egypte om lokale patiënten te opereren. Naast de chirurg en Henrieke bestond het team uit een collega operatieassistent, een anesthesiemedewerker, een perfusionist (bediening van de hart-longmachine), een anesthesioloog, intensive care verpleegkundigen en een cardioloog.

In anderhalve week tijd opereerden zij twaalf patiënten onder uitdagende omstandigheden, met verouderde apparatuur en materialen. Veel zaken gingen anders dan Henrieke gewend is in Nederland.

Er was geen goede ventilatie of afzuiging op de operatiekamer en soms moesten ze een dag langer werken in dezelfde OK kleding. Het sterilisatieproces duurde ook aanzienlijk korter dan in Nederland, soms kwam een instrumentennet na een half uur alweer terug van de sterilisatieafdeling daar waar dit in Nederland vaak 3 tot 4 uur duurt.

Regelmatig moest het team improviseren om de operaties goed uit te kunnen voeren. Een goed voorbeeld hiervan is het gebruik van een verhogingsbankje om op de juiste hoogte te kunnen werken. Dit bankje werd geïmproviseerd van de zitting van een autostoel, omwikkeld met doeken.

Ook bleek de accu van de zaag voor het openzagen van het borstbeen niet te passen. Daarom werd tijdelijk de perslucht van de anesthesie gebruikt tijdens het openzagen. Hierna werd deze snel weer aangesloten op het anesthesietoestel.

Het werk was intensief, van ‘s ochtends vroeg tot ‘s avonds laat. Dit vond Henrieke niet erg omdat de dankbaarheid van patiënten en hun familie zeer groot was. Daarnaast was de samenwerking met het lokale personeel erg waardevol en leerzaam voor beide partijen. Het werken op een operatiekamer in Egypte heeft Henriekes waardering voor het goed georganiseerde en efficiënte Nederlandse zorgsysteem vergroot.

Bijdrage aan Medische Literatuur

Binnenkort gaat Henrieke, samen met een collega, aan de herziening van het OZT (operatieve zorg en technieken) boek over thoraxchirurgie werken. Dit heeft zij nog niet eerder gedaan en ziet ze als een welkome nieuwe uitdaging . Een andere collega van Henrieke heeft eerder meegeschreven aan een herziening van het OZT boek voor de algemene chirurgie. Zij heeft Henrieke benaderd voor de herziening van het boek over thoraxchirurgie. De bedoeling is dat het boek over een jaar is herschreven. Dit is een flinke klus aangezien zij dit in haar vrije tijd uitvoert. Het is immers een opdracht vanuit de uitgever en niet vanuit haar werkgever.

Omdat niet iedere cardiothoracale operatie, zoals bijvoorbeeld harttransplantaties, in het Isala worden uitgevoerd, zal Henrieke voor de herziening van het boek samen moeten werken met collega’s uit academische ziekenhuizen, zodat ook deze informatie juist wordt beschreven. Daarnaast moet Henrieke de chirurgen uit haar ziekenhuis kunnen benaderen als back-up opdat bijvoorbeeld operatieprocedures juist zijn beschreven.
Waar Henrieke geen back up van een chirurg of collega van een specialistisch ziekenhuis voor nodig heeft, is over het onderwerp OACv’ers. Dit krijgt met al haar ervaring in de herziene druk vast en zeker een uitgebreidere beschrijving dan het beknopte stukje in de huidige druk.

Henrieke sluit het interview af met de volgende woorden: “Er zijn altijd mogelijkheden om je horizon te verbreden en nieuwe uitdagingen aan te gaan. Grijp die kans wanneer deze zich voordoet en als het goed voelt voor jou!”

Deel dit interview:

Lees ook de andere interviews!